درمان کم خونی
در صورت نبود میزان کافی آهن در بدن، کم خونی یا آنمی رخ میدهد و این امر موجب میشود که گلبولهای قرمز و هموگلوبین موجود در خون به صورت غیر طبیعی کاهش پیدا کند. با ما همراه باشید تا با کم خونی و راههای درمان خانگی آن آشنا شوید.
مهمترین علائم کم خونی
سن، وضعیت سلامتی فرد، شدت کم خونی و سرعت پیشرفت آن در بدن فرد از جمله فاکتورهای تعیین کننده شدت علائم کم خونی هستند. اما در برخی از موارد، افراد هیچ یک از علائمی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم را تجربه نمیکنند. 10 مورد از شایعترین علائم آنمی شامل موارد زیر هستند:
خستگی غیر معمول
بیشتر از نیمی از افرادی که به کم خونی یا فقر آهن مبتلا هستند، خستگی بیش از حدی را تجربه میکنند. بدن ما برای ساخت یکی از پروتئینهای موردنیاز خود به نام هموگلوبین، به آهن نیاز دارد. این پروتئین در گلبولهای قرمز یافت میشود. برای اینکه اکسیژن به همه ارگانهای بدن برسد، نیاز به هموگلوبین زیادی داریم.
وقتی بدن به کمبود هموگلوبین در خون دچار است، اکسیژن کمتری به بافتها میرسد و در نتیجه ماهیچهها از کمبود اکسیژن و انرژی رنج خواهند برد. از طرفی برای اینکه خون پر اکسیژن در بدن به گردش در بیاید، قلب باید کار زیادی را انجام دهد و این میتواند یکی از دلایل خستگی غیر معمول در دوران آنمی باشد.
رنگ پریدگی
رنگ پریدگی یکی از نشانههای کمبود آهن در بدن است که در نواحی مختلف ظاهر میشود. صورت، لثهها، داخل لب، داخل پلکهای پایینی و ناخنها از جمله نواحی نشان دهنده کم خونی هستند. بیایید کمی جزئیتر دلیل بروز این مشکل را بررسی کنیم. دلیل اینکه خون رنگ قرمزی دارد، هموگلوبینهای موجود در خون میباشد.
بنابراین هنگامی که فرد دچار کم خونی شود (در واقع میزان هموگلوبینهای خون او کم شود)، رنگ سالم و قرمز خون کمتر میشود. برای تشخیص خانگی کم خونی میتوانید پلک پایینی چشمتان را به سمت پایین بکشید. این لایه باید قرمز و درخشان باشد و در صورتی که رنگ آن صورتی کم رنگ و یا زرد باشد، شما به کم خونی دچار شدهاید.
تنگی نفس
اگر هموگلوبینهای موجود در گلبولهای قرمز که وظیفه حمل اکسیژن را دارند، در خون کاهش پیدا کنند در واقع حمل اکسیژن نیز کمتر شده؛ در نتیجه سرعت تنفس بیشتر شده و ماهیچهها اکسیژن کافی را برای کارکرد صحیح خود دریافت نمیکنند. به همین دلیل تنگی نفس یکی از نشانههای کم خونی است.
سردرد و سرگیجه
در صورت فقر آهن، اکسیژن کمتری به بافتهای مغز میرسند در نتیجه رگهای مغز متورم شده و باعث فشار و سردرد میشوند. البته که دلایل زیادی برای بروز سردرد وجود دارد، اما سردردهای مداوم و سرگیجه میتواند از نشانههای کمبود آهن باشد.
تپش قلب
در مواقعی که فرد دچار فقر آهن است، قلب باید بار بیشتری را برای حمل اکسیژن متحمل شود. ضربان قلب نامنظم، تند و غیر طبیعی از جمله علائم کم خونی است.
خشکی پوست و مو
در کمخونی، خون پر اکسیژن بیشتر به سمت ارگانهای حیاتی هدایت میشود تا اندامهای مهم از کار نیفتند. به همین دلیل پوست و مو از دریافت میزان کافی اکسیژن باز مانده و دچار خشکی میشوند. در نتیجه خشکی پوست و مو شما ریزش موی شدیدی را تجربه خواهید کرد.
درمانهای خانگی کم خونی
اولین گام برای درمان کم خونی، اصلاح رژیم غذایی است تا فرد بتواند میزان آهن مورد نیاز خود را از طریق غذاهای سالم و متنوع تامین کند. از طرفی حضور برخی مواد غذایی که باعث میشوند جذب آهن راحتتر در بدن رخ دهد در رژیم غذایی لازم است. مواردی که در ادامه نام میبریم، منابع غنی از آهن هستند.
سبزیجات برگ دار
سبزیجات برگ دار از جمله منابع غنی از آهن هستند که به درمان کم خونی شدید سرعت میبخشند. برخی سبزیجات که برگهای تیره رنگ نیز دارند (مانند اسفناج) دارای مقادیر زیادی فولیک اسید هستند که به درمان کم خونی کمک زیادی میکند. اگزالات نیز در ساختار اسفناج وجود دارد که تاثیر آهن را کاهش میدهد. برخلاف اگزالات، ویتامین C باعث میشود که جذب آهن بیشتر شود. فلفل تند و مرکبات دارای منابع غنی ویتامین C هستند.
جگر
یکی از منابع دریافت آهن، جگر است که باعث رفع کمخونیهای شدید میشود اما باید در مصرف آن احتیاط کنید.
گوشت قرمز
گوشت قرمز مانند گوشت گاو، گوسفند و گوساله از جمله منابع غذایی هستند که برای کمخونی بسیار مفید میباشند. استفاده از گوشت قرمز به همراه مواد غذایی و سبزیجاتی که در ساختارشان ویتامین C دارند، موجب جذب بیشتر و بهتر آهن میشوند.
حبوبات
در افراد گیاهخوار که گوشت مصرف نمیکنند، از جمله مواد غذایی شگفت انگیز برای رفع کم خونی هستند. لوبیا قرمز، سفید، چشم بلبلی، سیاه و لوبیا عروس حبوباتی هستند که منابع غنی از آهن هستند و برای رفع کم خونی مناسباند.
غذاهای دریایی
میگو، صدف خوراکی و خرچنگ میتوانند کمک شایانی به رفع و درمان کم خونی کنند.
آجیل و مغز
آجیل و انواع مغزها نقش بسیار مهمی در تامین نیاز بدن در زمینه مواد معدنی از جمله آهن و اسید فولیک دارند.
خرما
خرما تاثیر زیادی روی تولید هموگلوبین دارد و به همین دلیل موجب افزایش سطح گلبولهای قرمز میشود.
کنجد
کنجد سرشار از آهن است و علائم خستگی کمبود آهن را کاهش میدهد. اما توجه داشته باشید که مقدار زیادی روی و کلسیم در کنجد وجود دارد که ممکن است باعث شوند، آهن به درستی جذب نشود.
یونجه
از جمله ترکیبات مغذی موجود در یونجه میتوان به آهن و کلروفیل اشاره کرد. مصرف منظم این گیاه میتواند به بهبود جریان خون کمک کند.
اسفناج
پیشتر نیز اشاره کردیم که اسفناج دارای مقدار زیادی آهن در ساختار خود است. اسید فولیک و ویتامین B12 نیز در اسفناج وجود دارند که به تولید بیشتر سلولهای خونی کمک میکند.
گزنه
کم خونی را با گزنه بهبود ببخشید. میتوانید برگ تازه گزنه را میل کنید و یا از دمنوش این گیاه پر خاصیت استفاده کنید.
چای ترش
چای ترش یکی از منابع غنی از آهن است و به درمان کم خونی کمک شایانی میکند.
چای دارچین
مصرف دارچین باعث میشود که سطح میزان آهن در بدن افزایش پیدا کند. در نتیجه این امر میزان هموگلوبین خون نیز بیشتر خواهد شد. افزایش هموگلوبین بدان معناست که خون سازی در بدن بیشتر میشود.
دمنوش گل محمدی
افزایش خون سازی با گل محمدی امکانپذیر است؛ زیرا گل این گیاه دارای مقدار زیادی آهن در ترکیبات خود است که اگر به صورت مرتب دمنوش آن مصرف شود، کم خونی تا حد زیادی رفع میشود.
زیتون
زیتون سرشار از آهن است و اگر از کم خونی شدیدی رنج میبرید، گنجاندن زیتون در رژیم غذایی روزانتان تا حد زیادی کم خونی را برطرف خواهد کرد.
مواد غذایی که کم خونی را تشدید میکند
این روزها بیشتر افراد، فست فود را به دلیل مشغله زیاد خود ترجیح میدهند و همین امر باعث شده که افراد زیادی در جامعه دچار کم خونی شوند. بیشتر غذاهایی که مصرف میکنیم، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم موجب رخ دادن کمخونی میشوند؛ زیرا از جذب آهن جلوگیری میکنند. ریواس، جعفری، پیازچه، خرفه، برگ چغندر، تربچه، کلم، زردچوبه، جوش شیرین، بکینگ پودر و نوشابه از جمله مواد غذایی هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، جلوی جذب آهن را میگیرند.
نکات ضروری و تغذیهای برای درمان کم خونی
انجام موارد زیر میتواند به بهبود سریعتر کم خونی نفقش مهمی ایفا کند.
- بعضی از نوشیدنیها مانند قهوه، چای و نسکافه موجب میشوند بدن نتواند آهن موجود در غذا را جذب کند. متخصصان پیشنهاد میکنند که هیچگاه این نوشیدنیها را به همراه مواد غذایی سرشار از آهن مصرف نکنید. برای اینکه آهن مواد غذایی بیشتر و بهتر در بدنتان جذب شود، میتوانید به همراه غذاهای حاوی آهن، از توت فرنگی، گوجه و مرکبات که سرشار از ویتامین C هستند استفاده کنید.
- غذاهایی که حاوی مقدار زیادی آهن هستند را به همراه مواد غذایی مصرف کنید که حاوی بتاکاروتن هستند. از جمله مواد غذایی دارای بتاکاروتن میتوان زردآلو، فلفل قرمز و چغندر را نام برد.
- از بهترین مغزها برای رفع کم خونی میتوان به پسته اشاره کرد. استفاده از پسته و دانه سویا را بیشتر کنید تا کم خونیتان برطرف شود.
- سعی کنید بلافاصله بعد از غذا، چای ننوشید.
بهترین غذاها برای کم خونی
گوشت گوسفند و گاو، مرغ، بوقلمون، اسفناج، بروکلی، دانههای کدو تنبل را وارد رژیم غذایی خود کنید تا تاثیر شگفتانگیز این مواد غذایی روی کمتر شدن آنمی را ببینید. پیشتر نیز اشاره کردیم که مصرف مواد غذایی دارای ویتامین C مانند مکملها یا مواد غذایی طبیعی میتواند به جذب بهتر آهن کمک کند.
بهترین صبحانه برای کم خونی
بهتر است اولین وعده روزانه خود را با موادی شروع کنید که خونسازی را در بدنتان افزایش میدهند. ارده حلوایی و شیره ارده از جمله مواد غذایی هستند که سرشار از آهن بوده و برای شروع روز بسیار مفید هستند. در تهیه این مواد غذایی از کنجد استفاده میشود و پیش از این اشاره کردیم که کنجد تاثیر شگفتی در بهبود و تسریع روند درمان کم خونی دارد.
پسته، گردو، کشمش، خرما و کنجد اگر به همراه ارده حلوایی مصرف شوند تاثیر چندین برابری خواهند داشت و کم خونی شما بسیار سریعتر از آنچه فکر میکنید به پایان خواهد رسید. عدسی به همراه کمی آبلیمو، برگههای زردآلو، انجیر و شیره انگور نیز از منابعی هستند که غنی از آهن میباشند و به شما کمک میکنند روزتان را با انرژی بسیار بالا به همراه خون سازی بیشتری آغاز کنید.
معجون مغذی برای کم خونی
معجونها بمب انرژی هستند. برای اینکه با کمخونی مقابله کنید میتوانید از معجونهای مختلفی استفاده کنید. با ما همراه باشید تا طرز تهیه یک معجون را به شما آموزش دهیم. برای تهیه این معجون به مواد زیر نیاز دارید.
- یک لیوان شیر
- یک لیوان آب
- یک استکان آرد
- یک استکان شیره خرما
- 70-50 گرم کره
تهیه این معجون بسیار از آن چیزی که تصور میکنید، آسانتر است. شیر و آب را با یکدیگر مخلوط کنید سپس آرد را به تدریج به این مخلوط اضافه کنید. همزمان مخلوط را هم بزنید تا مواد به خوبی ترکیب شوند. حالا نوبت اضافه کردن شیره خرما به مخلوط است. آن قدر هم بزنید تا مخلوط بافت یکدستی داشته باشد.
در آخرین مرحله، که مهمترین مرحله است باید یک قابلمه را روی حرارت قرار دهید و کره را در قابلمه ذوب کنید. پس از اینکه کره ذوب شد، مخلوطی که در مرحله پیشین ساختید را به آن اضافه کنید. به مدت 20-15 دقیقه مواد را هم بزنید تا به خوبی غلیظ شوند و خامی آرد گرفته شود. توجه داشته باشید که شعله زیر قابلمه باید کم باشد.
چطور آهن بیشتری از مواد غذایی جذب کنیم؟
نکتهای که باید در این میان به آن توجه کنید، این است که آهن در شرایط اسیدی بهتر در بدن جذب میشود. از این رو بهتر است که مکمل آهن یا اسید فولیک با معده خالی مصرف نشود. اما بسیاری افراد پس از استفاده از مکملهای آهن، دچار مشکلات گوارشی از جمله یبوست یا معده درد میشوند.
طبق نظر متخصصان بهتر است مکمل آهن را بعد از غذا با معده پر میل کنید. برای جذب بهتر، میتوانید از آب پرتقال و چند میلی آب نارنج بنوشید تا بهبود کم خونی شما تسریع شود. همچنین این نکته نیز باید دوباره گفته شود که ویتامین C میتواند باعث شود که آهن بیشتر و بهتر از مواد غذایی جذب بدن شود.
نتیجه گیری
کم خونی اگر شدید نباشد، مشکل حادی به حساب نمیآید و مشکل چندان جدی برای فرد به وجود نخواهد آورد. مشکلات جزئی کم خونی به اصلاح رژیم غذایی و سبک غذا خوردن میتواند برطرف شود. در این مطلب سعی کردیم تمام مواد غذایی که دارای مقادیر زیادی آهن هستند و یا به جذب بیشتر و بهتر آهن در بدن کمک میکنند را بررسی و به شما معرفی کنیم.
توجه داشته باشید که عمده دلیل کم خونی، رژیم غذایی نامناسب و ژنتیک است. اگر کم خونی شدید باشد به همراه اصلاح سبک و رژیم غذایی باید مکمل نیز مصرف کنید. به شما پیشنهاد میکنیم برای درمان کم خونی حتما با یک متخصص مشورت کنید و از رژیمهایی که به صورت رایگان در گوگل وجود دارند استفاده نکنید؛ زیرا این رژیمها برای عموم افراد نوشته شده و شرایط خاص هر فرد در آنها، در نظر گرفته نشده.
1 نظر در “درمان کم خونی”
مطلب بسیار عالی و مفید